II. Dünya Savaşı sonrasında Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Dünya İnsan Hakları Günü, her yıl 10 Aralık’ta tüm dünyada kutlanıyor.
Bu yıl 75. kez kutlanacak olan 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü, bu yıl “İnsan Hakları Kültürünün Geleceğe Taşınması ve Sürdürülmesi” teması ile tüm dünyada kutlanacak. Ancak 2023 yılında dahi dünyanın büyük bir kısmında “Temel İnsan Hakları” konusu hakkında bireylerin bilgisi bulunmuyor.
İNSAN HAKLARI DENİLDİĞİNDE NE ANLAMALIYIZ?
En basit tabiriyle, insan hakları denildiğinde anlaşılması gereken, birey olarak sahip olunan haklar olarak karşılık bulur. Bu haklar, herhangi bir otorite tarafından verilemez veya geri alınamaz. İnsan hakları, kişinin dinine, diline, ırkına ve cinsiyetine bağlı olarak değiştirilemez veya engellenemez.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde yer alan ilk 30 madde, temel insan haklarının temelini oluşturur. Bu haklar herhangi bir durumda devredilemez veya engellenemez. Ayrıca bu beyanname, insan haklarıyla ilgili diğer kuralların da ortaya çıkışına zemin hazırlar.
İnsan Hakları, bölünmez ve birbirine bağlıdır. Bir hak diğerinin yerine geçemez ve tüm haklar birbiriyle doğrudan ilintilidir. Bazı temel insan hakları şu şekilde sıralanabilir;
- Tüm insanlar özgür ve onur açısından eşittir. İnsanlar kardeşlik bağıyla birbirine bağlanmalıdır.
- Her birey ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya sosyal köken, mülkiyet, doğuş veya herhangi başka bir ayrım gözetmeksizin, bu bildirgede ilan edilen bütün haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir.
- Herkes yaşama, özgürlük ve kişi güvenliği hakkına sahiptir.
- Hiç kimse köle olarak tutulamaz. Hiç kimse kölelik ya da kulluk altında tutulamaz; kölelik ve köle ticareti her türlü biçimiyle yasaktır.
- Her birey her yerde yasa önünde kişi olarak tanınma hakkına sahiptir.
- Her birey kanun önünde eşittir. Herkes yasa önünde eşittir ve hiçbir ayrım gözetmeksizin yasanın eşit korumasından yararlanma hakkına sahiptir. Herkes, bu bildirgeyi ihlal eden her türlü ayrımcılığa ve bu tür ayrımcılığa yönelik her türlü kışkırtmaya karşı eşit korunma hakkına sahiptir.
- Bütün bireyler haklarının ve yükümlülüklerinin belirlenmesinde ve kendisine yöneltilen her türlü suçlamanın karara bağlanmasında, tam bir eşitlikle, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının adil ve açık olarak görülmesini isteme hakkına sahiptir.
Bu haklara bakıldığında yasalar ve eşitlik, insan haklarının önemli birer sütunu olarak görülebilir. İnsan hakları, bireylerin tamamının sahip olduğu haklar bütünüdür ve bu kural değiştirilemez.
